نخستین نشانه های کشف حجاب، از دربار ناصرالدین شاه و بر اثر سفرها و تجربه های شاه از وضع پوشش زنان اروپایی آغاز شد و با عنوان تجدد خواهی، به محافل روشن فکری و اشعار شعرا و مطبوعات نفوذ کرد که البته به دلیل مقاومت خانواده ها، این پدیده از دربار محافل نزدیک شاه، فراتر نرفت و رشد چندانی نیافت.
رضاخان که در طرح کودتایی سوم اسفند سال 1299 و با حمایت انگلیسی ها برسر کار آمد، درصدد اجرای تز اسلام زدایی و جایگزینی ارزش های لیبرالیستی در جامعه و از آن جمله ، کشف حجاب برآمد. رضا خان، نخست خود را مقید به اصول مذهب نشان داد و در مجالس وتکیه ها حاضر می شد؛ پس با کمک جریان روشن فکری،هم خود را در تغییر لباس ملی به کار گرفت و پس از یک رشته فعالیت های دیگر مانند محدود کردن مجالس عزاداری و ممنوع کردن لباس روحانیت و با سفری چهل روزه به ترکیه و دیدار با کمال آتاتورک، چندین سوغات برای مردم ایران به ارمغان آورد که از جمله آنها کشف حجاب بود. سیاست تجدد طلبی که اساس سیاست فرهنگی رضا شاه را تشکیل می داد، در چند مرحله می توان باز شناخت:1. وضع قوانین غیر شرعی وتجدید سازمان عدلیه(تضعیف قوانین شرعی و حمله به ساختار حقوق اسلامی و وضع قوانین عرضی)؛
2. متحد الشکل کردن لباس و رواج پوشاک اروپایی که مقدمه ای برای عادی سازی کشف حجاب بود؛ چرا که با تغییر شکل ظاهری مردان، غرور و غیرت آنها آسیب می دید و برای تغییر پوشش زنان، آماده تر می شدند که این طرح با مخالفت مردم، فاجعه مسجد گوهرشاد را به وجود آورد. رضا شاه برای رسیدن به مقاصد خود، از مراکز تعلیم وتربیت و ایجاد مدارس آموزشی به سبک اروپایی و تبلیغ برهنگی در مجله ها و جراید گوناگون کشور و مانند آن سود جست. حدود 6ماه پس از فاجعه مسجد گوهر شاد، در 17 دی سال 1314، رضا شاه با بی اعتنایی به علما ومردم ، به همراه دختران کشف حجاب کرده ؛ درمراسم جشن فارغ التحصیلی دختران دانش سرای مقدماتی حضور یافت.در این مراسم که همه مسئولان کشوری نیز با همسران بی حجاب خود دعوت شده بودند، رضاخان طی سخنانی از بی حجابی زنان اظهار خوش حالی کرد و این روز را روز بزرگ وموفقیت زنان دانست و ازفردای آن روز،سرکردن چادر را درخیابان های شهر تهران ممنوع کرد. بنا بر دستور رضاخان، ازآن پس، هیچ زنی حق پوشیدن چادر و نقاب را نداشت واگر زنی با چادر و روبنده دیده می شد، مأموران دولتی از او می خواستند روبنده وچادر خود را بردارد واگر خودداری می کرد، به زور،چادر را از سر او برمی داشتند. با استقرار حکومت محمد رضا شاه، جریان بی حجابی به گونه ای باور نکردنی پیشرفت کرد و زنان، آشکارا عامل استعمار و وسیله ای برای رونق اقتصادی قرارگرفتند. زن ایدئال وآنرا ایرانی، زنی است که در پی شناخت وآگاهی درست است و به عقاید اسلامی و فرهنگی خود پایبند و با مسئولیت عظیم خویش در جامعه آشناست.(1)
پی نوشت: حریم ریحانه، صص96-99(با تلخیص). منبع: اشارات شماره128